In onze praktijk (Fysio Michielsen – van Rossem) werk ik bij de behandeling van kinderen samen met Annette van Rossem, kinderfysiotherapeute. Deze samenwerking is ideaal om vanuit diverse perspectieven de problemen zo goed mogelijk op te lossen. Ons voornaamste doel is het kind zonder problemen mee te laten doen met de dagelijkse activiteiten, zoals naar school gaan, spelen met vriendjes en sporten.
Vrijwel elk kind heeft wel eens last van hoofdpijn en de oorzaak is vaak niet zo moeilijk te vinden. Denk aan slaapgebrek, drukte of lawaai, verkeerde houding of misschien een vastzittende verkoudheid. Spanning en stress of het overvragen van kinderen kan ook een reden zijn. Algemene adviezen zijn dan vaak voldoende zoals extra slaap, het beperken van de tijd achter een beeldscherm, meer ontspanning en voldoende beweging (lekker buiten spelen). In de praktijk zien wij echter regelmatig kinderen bij wie hoofdpijn vaak terugkomt en op het spreekuur van de huisarts is hoofdpijn een van de meest voorkomende klachten.
Hoofdpijn herkennen bij kinderen kan lastig zijn. Kinderen die op jonge leeftijd hoofdpijn krijgen, kunnen nog niet zo goed aangeven wat er aan de hand is. Maar ook bij een wat ouder kind dat de klachten wel duidelijk omschrijft, is het lang niet altijd helder dat het om hoofdpijn gaat. Dit maakt het beoordelen van de soort hoofdpijn bij kinderen ingewikkelder.
De meest voorkomende soorten hoofdpijn bij kinderen zijn (spier)spanningshoofdpijn, migraine en medicatie-afhankelijke hoofdpijn. Vaak hebben kinderen ook een combinatie van deze hoofdpijntypes. Hieronder wordt in het kort beschreven wat deze vormen van hoofdpijn inhouden.
Bij (spier-)spanningshoofdpijn klagen kinderen meestal over een milde, drukkende hoofdpijn alsof er een strakke band om het hoofd zit. De hoofdpijn gaat niet gepaard met misselijkheid of braken en kinderen kunnen meestal nog wel hun gewone activiteiten uitvoeren. Het idee is dat een verhoogde spierspanning of spanningen in het algemeen een rol spelen bij deze hoofdpijn, vandaar de naam. Dit hoeft echter niet altijd het geval te zijn.
Bij migraine is er sprake van aanvallen van heviger en meer pulserende hoofdpijn. De hoofdpijn neemt toe door activiteiten en het kind wil daarom liever rustig liggen De aanvallen kunnen één uur tot enkele dagen duren. De aanvallen kunnen enkelzijdig of dubbelzijdig aanwezig zijn in het hoofd. Ze gaan vaak gepaard met misselijkheid en braken en gevoeligheid voor geluid of licht. Tussen de aanvallen door heeft het kind geen hoofdpijn.
Migraine en spierspanningshoofdpijn zijn vormen van primaire hoofdpijn. Dat wil zeggen dat ze geen aantoonbare oorzaak kennen.
Medicijnen kunnen als bijwerking hoofdpijn hebben. Het is altijd verstandig kritisch te kijken naar het medicijngebruik. Als het kan, moeten zo min mogelijk medicijnen worden gebruikt. Ook het gebruik van pijnstillers kan hoofdpijn onderhouden of zelfs veroorzaken. Wees daarom zuinig met het gebruik van pijnstillers.
Hoofdpijn wordt ook vaak bevorderd door het gebruik van cafeïne wat in koffie, thee, cola en energiedrankjes zit. Kinderen die door het gebruik van cafeïne houdende producten hoofdpijn ontwikkelen kunnen deze producten natuurlijk beter vermijden. Hiernaast kan ook het eten of drinken van chocolade bij daarvoor gevoelige kinderen hoofdpijn ontwikkelen.
Wat de hoofdpijn voor een kind en het gezin betekent hangt er van af hoe vaak deze er is, hoe ernstig het is en in welke mate dit het dagelijkse leven beïnvloedt. Voor ieder kind is dit anders. Het is belangrijk dat we proberen te achterhalen om welke soort hoofdpijn het gaat. Dit is nodig om een juist behandelplan op te stellen. Samenwerking met andere zorgverleners (huisarts, kinderarts, kinderneuroloog, kinderpsycholoog) is regelmatig een onderdeel van de behandeling. De diagnose wordt gesteld op grond van het verhaal van het kind, in combinatie met een goed lichamelijk onderzoek (nek, kaak en houding). In de meeste gevallen is dit voldoende om te zeggen om welk soort hoofdpijn het gaat. Zelden is het nodig om andere onderzoeken te verrichten.
In onze praktijk zal de manueel therapeut en/of orofaciaal therapeut onderzoeken of de hoofdpijn vanuit een probleem in de nek (wervelkolom) of kaak voortkomt. Vervolgens wordt, indien nodig, de kinderfysiotherapeut ingeschakeld om de mate van beperkingen van het kind in het dagelijks leven te beoordelen. Aan de hand van de uitkomsten van de onderzoeken wordt er een behandelplan opgesteld.
Er zijn tot op de dag van vandaag geen duidelijke cijfers over de prevalentie van duizeligheid op kinderleeftijd. Mogelijk wordt het probleem daardoor ook onderschat. Er is veel aandacht voor gehoor (middels screening bij geboorte en schoolarts), maar niet voor evenwichtproblemen. Terwijl toch 40- 90% van de ernstige slechthorende kinderen ook moeite hebben met het evenwicht.
Er is een groot verschil in duizeligheid bij volwassenen en kinderen, in zowel de verschijningsvorm als de diagnose en therapie. Kinderen kunnen minder goed aangeven dat zij “duizelig” zijn en zullen vaak andere klachten benoemen. Te denken valt aan oorpijn, hoofdpijn, overgeven, bleek zien, transpireren, maar ook angst voor bijvoorbeeld schommels en rotondes. Hiernaast kan op termijn een vertraagde of veranderde motorische ontwikkeling ontstaan, omdat kinderen bepaalde bewegingen vermijden.
Dit maakt dat een vraaggesprek (anamnese) met de ouders erg belangrijk en richtinggevend voor de verdere diagnostiek. Een uitgebreid lichamelijk en eventueel aanvullend onderzoek is ondersteunend om het vermoeden op duizeligheid te bevestigen. Vaak zijn de kinderen die in onze praktijk komen voor duizeligheid al gezien door een arts en zijn overige oorzaken van duizeligheid al uitgesloten.
Er zijn diverse oorzaken voor duizeligheid bij kinderen. De meest voorkomende zijn vestibulaire migraine (25%) en benigne paroxismale vertigo (18%). Hiernaast valt te denken aan een hoofdtrauma, een ontsteking van het binnenoor (neuritis vestibularis) of de ziekte van Menière.
Als fysiotherapeut zijn wij specialist in bewegen en zullen wij hier informatie en adviezen over geven. Er is veel aandacht voor het sterker maken van zowel nek, schouder en rompspieren, evenals het stukje houdingscorrectie. Hiernaast kan er aanleiding zijn voor lokale behandeling van de nek- en kaakregio. Denk hierbij aan voorzichtige mobilisaties, soft tissue technieken en ontspanningstherapie. We maken hierbij gebruik van technieken en oefenmateriaal die geschikt zijn voor kinderen. Ons uiteindelijke doel is zorgen dat het kind minder hoofdpijn heeft en beter kan functioneren in zijn of haar dagelijkse fysieke en sociale omgeving.
Afhankelijk van de oorzaak van de duizeligheid, wordt in overleg met de ouders de therapie ingezet.
De therapie bij duizeligheid is meestal oefentherapie. Hierbij werk ik dan graag samen met onze kinderfysiotherapeut, zodat het duizelige kind zo snel mogelijk weer kan functioneren in zijn of haar dagelijks leven.
Bij kinderen onder de 18 jaar worden in ieder geval altijd 18 behandelingen volledig vergoed vanuit de basisverzekering. Hierbij maakt het niet uit hoe de ouders verzekerd zijn. Er geldt ook geen eigen risico. (Daarna heeft een kind altijd nog recht op dezelfde vergoeding als de ouders.)